Derk Arents Omta overleden “aan verval van krachten”

De geboorte van Arent Willems op 29 september 1709 is een gebeurtenis die iedere Omta aangaat. Want nadat Arent, landbouwer aan de Vierhuizerweg in Spijk, op zijn 42-ste in 1751 trouwt met de dan 24-jarige Geertje Arents krijgt het echtpaar twee dochters en vier zonen: Willem Arents, Arent Arents, Tjasse Arents en Derk Arents. In 1811 eisen de Fransen dat iedere Nederlander een eigen achternaam heeft, onze bezetters worden gek van de verwijzingen naar de voornaam van de vader. Kort: ze weten niet welke Jan Corneliszoon ze zoeken voor zijn belastingaanslag of oproep voor de militaire dienst. De zonen van Arent Willems en Geertje Arents kiezen onder napoleontische dwang ieder hun eigen, andere achternaam: Willem Arents Van der Ploeg, Arent Arents Ungersma, Tjasse Arents Biewenga èn: Derk Arents Omta. Dat zal wennen geweest zijn.

Derk Arents Omta is in 1767 als nakomertje geboren. Zijn vader is dan al 58 en overlijdt als Derk Arents nog maar 9 jaar is. Derk Arents kiest in 1811 de achternaam Omta omdat hij dan een boerderij heeft op de restanten van de middeleeuwse Omtadaborg, een versterkt kasteel in ’t Zandt (boven, in het midden van de kaart). Derk Arents heeft een jaar eerder de boerderij overgenomen van zijn schoonmoeder Engeltje Jans. Met het aannemen van de achternaam Omta wordt hij de stamvader van zijn kinderen en alle andere Omta’s sindsdien geboren.

Er is meer bekend over Derk Arents. In 1792 trouwt hij te Godlinze met Martje Klaassens. Zij krijgen eerst zes zonen en daarna drie dochters. Materieel gaat het hem voor de wind: hij staat op een lijst met ‘hoogstaangeslagenen’ in het departement Westereems, de door de Fransen opgelegde samenvoeging van Groningen, Drenthe en het Duitse Reiderland. De eerste Omta uit de geschiedenis betaalt tussen 300 en 350 gulden belasting, zo’n zesduizend in de euro’s van nu.

luinga (kleur)Derk Arents heeft middelen en ambitie om zijn boerderij aanzien te geven en bezoekt (mogelijk in 1824) de veiling van de inboedel van de Luingaborg in Bierum. Hij keert huiswaarts met “een hek en vier marmeren beelden op voetstukken voor de verfraaiing van zijn boerderij”. Voor zichzelf koopt de eerste Omta in  1822 onderhands “twee banken aan de noordzijde in de kerk te ’t Zandt ter rechter zijde van de preekstoel”.

Juli 1842, twee jaar na de dood van zijn vrouw,  informeert Derk Arents vrienden en bekenden over het overlijden van zoon Arend Derks: “Heden overleed te Groningen mijn geliefde oudste zoon, in den ouderdom van 49 jaren, na eenige jaren sukkelend lijden”. Een broer van de overledene, Willem Derks, woont en werkt dan met zijn vrouw Derkje Luilfs Edema bij zijn vader op de Omtadaborg. In 1843 wordt hun enige kind geboren: Luilf Willems Omta. Derk Arents heeft D.A. Omta dooddeze kleinzoon nog net gekend: als Luilf Willems een jaar oud is overlijdt opa. “Uit aller naam” delen dochter Engeltje Derks Omta en haar man Garmt Ties Tiessen in 1844 op pagina drie van de Groninger Courant hun verlies met de lezers: “Heden, den 17 februarij, des morgens te 4 uren, overleed, op Omtada, aan verval van krachten, onze geliefde Vader en Behuwd-Vader Derk Arents Omta, in den ouderdom van ruim 76 jaren”. Willem Derks zet het boerenbedrijf voort tot zijn dood in 1849. Dan neemt zijn weduwe het over. Wanneer zij in 1864 ook sterft wordt Luilf Willems landbouwer op de Omtadaborg.

En eigenlijk hadden die Fransen wel een punt.

Plaats een reactie

Omta en Ompteda