Herkomst van de namen Omta en Ompteda
Waar komt de naam Omta en Ompteda precies vandaan? De meest complete beschrijving van de herkomst van deze namen komt van Johan Winkler uit 1885 (zie onder de oorspronkelijke tekst). Hij legt uit dat de geslachtsnaam Ompteda oorspronkelijk afstamt van de Oud-Friese voornaam Ummo of Omme. Aan veel Oud-Friese namen werd in de loop van de tijd een t of tet toegevoegd. Zo werd Om tot Omtet. Om aan te geven dat het ging om de borg van de Omtets werd in het Oud-Fries de A toegevoegd. Zo ontstond Omteta wat later Ompteda werd.
Johan Winkler 1885, De Nedeklandsche geslachtsnamen in oorsprong, geschiedenis en beteekenis. Haarlem H.D. Tjeenk Willink 1885, voetnoot blz. 137- 138
Ten einde geen nederlandsche geslachten misschien te krenken, worde hier als voorbeeld slechts de duitsch-friesche geslachtsnaam Von Ompteda vermeld. De naam waarvan dit patronymikon is afgeleid, is, in lynen oudsten, oorspronkeliksten form Ummo, Omme, en in dien form, ook verkleind als Omke, en als Umo, Ome, Oomke, nog in Friesland in gebruik. Van daar de geslachtsnamen Ommenga, Omenga, Oomkens, Omen. Ooms, Oomsz, Ummen en Umken. Vele friesche mansvóórnamen worden in Friesland door willekeurige achtervoeging eener t verformd; van Haio maakt men Haite, van Ubo, Oebe maakt men Oebt, Oept, Upt, en zoo ook van Ummo, Omme is Umt, Omt geworden. Men ging zelfs verder, en hing er nog eene t achter; zoo kwam van Haite de form Haitet; van Oept, Upt maakte men Uptet, van Umt, Omt werd Umtet, Omtet. Nu neemt in den mond der Nederlanders de m geerne eene p of b achter zich; Middenleek werd Medemlik en Medemblik; Emuden werd Emden, Embden. Zoo ook werd Umtet en Omtet tot Umptet en Omptet. Deze naam door achtervoeging der oud-friesche a in den tweeden naamval geplaatst, geeft het patronymikon Ompteda (niet Ompteta; zoo komt van Albert en Hilwert, ofschoon deze namen beiden op t eindigen, Alberda en Alberdingk, Hilverdink, enz. met eene d). Dit oud-friesche geslacht Ompteda, oorspronkelik gezeten op ’t Zand in Fivelgo, waar de Ompteda-bnrcht is, is zeer verspreid in de friesche gouen aan beide oevers der Eems. De afstammelingen er van schryven hunnen naam op verschillende wyzen, als Ompteda, Von Ompteda, Umpteda, Omta, Umta, en formen dien ten gevolge nu vijf verschillende maagschappen. Een soort- gelyke naam is de geslachtsnaam Impteda, die tegenwoordig, door letterkeer, in den verbasterden form Impeta voorkomt, en een patronymikon is van den mans- naam Imptet, Imtet, Irate, Imt, Immo.
Verspreiding van de Omta’s over de wereld
Ancestry record search heeft in totaal 1.033 vermeldingen van een Omta in de archieven: 269 geboortes, 406 overlijdens en 292 huwelijken en scheidingen. Volgens de CBG-familienamenbank woonden er in 2007 in totaal 75 personen met de achternaam Omta in Nederland. Op dat moment woonden er 15 Omta’s in Amsterdam, 7 in de Noordoostpolder, en ook enkele in de provincies Groningen, Noord-Flevoland en Gelderland.
1: Verspreiding van Omta’s in Nederland
Volgens de Forebears site woonden er in 2014 minstens 54 Omta’s in de VS; 46 in Nederland en 6 in de rest van de wereld. Omstreeks 1900 was er door de slechte perspectieven in de Europese landbouw een aanzienlijke emigratie vanuit Nederland naar Noord-Amerika. Onder die emigranten zaten ook Omta’s. Sommigen kwamen terug, maar anderen bleven. Tot op de dag van vandaag zijn de Verenigde Staten samen met Nederland het land met de meeste Omta’s. In 2009 melden telefoonboeken Omta’s in 5 staten: Washington (7), Arizona (2), Oregon (2), Californië (1) en Colorado (1). Dit zijn uiteraard onderschattingen maar ze lijken het beeld te bevestigen dat de Omta’s zich vooral aan de westkust hebben gevestigd. In de pagina over de Omta’s in de VS zal ik nader ingaan hoe het deze groep emigranten verging.
2: Verspreiding van Omta’s in de VS